prof. dr hab. Marta Skwara

marta.skwara@usz.edu.pl

Wydział Humanistyczny US

Piastów 40b. budynek nr 4, p. 207

71-065 Szczecin

tel. 91 444 26 61

Pola badawcze

  • komparatystyka literacka, kulturowa i intermedialna
  • translatologia kulturowa
  • recepcja twórców obcych w kulturze polskiej
  • międzynarodowe funkcjonowanie literatury polskiej
  • romantyzm i modernizm polski, europejski i transatlantycki

Projekty badawcze

  • „Polski Whitman”. O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej (N N103 0575 33, kierownik, grant zakończony w 2010 roku),
  • „Polskie serie przekładowe wierszy Walta Whitmana. Monografia wraz z antologią przekładów” (2011/01/B/HS2/05388, kierownik, grant zakończony w 2014 roku).
  • Grant NPRH w programie umiędzynarodowienie (luty 2016) 3aH 15 0228 83 „The Polish Whitman”  – grant trwający.

Wybrane publikacje naukowe

 

Książki

  • Motywy szaleństwa w twórczości Witkacego i Conrada. Studium porównawcze. Wrocław:  Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999, ss. 288.
  • Szczecińskie Witkacjana. Szczecin: Książnica Pomorska 1999, ss. 196.
  • Marta i Marek Skwarowie, Życie i twórczość Jerzego Laetusa Weselskiego. Przyczynek do dziejów braci czeskich na tle związków Polski i Niderlandów w XVII wieku wraz z tekstem kazania pogrzebowego. Szczecin:  Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego 2004, ss. 77 + 35.
  • Krąg transcendentalistów amerykańskich w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Dzieje recepcji, idei i powinowactw z wyboru. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego 2004, ss. 433
  • Polski Whitman. O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej. Kraków: Universitas 2010, ss. 475.
  • Wśród Witkacoidów: W świecie tekstów, w świecie mitów. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2012. ss. 240.
  • Serie recepcyjne wierszy Walta Whitmana. Monografia wraz z antologią przekładów. Kraków: Universitas 2014, ss. 390.
  • Witkacy w Polsce i na świecie. Red. M. Skwara. Szczecin: Wydawnictwo US 2001, ss.459.
  • Dialog międzykulturowy w (o) literaturze polskiej. Red. M. Skwara, K. Krasoń, J. Kazimierski. Szczecin: Wydawnictwo US 2008, ss. 482.
  • Narodowe, regionalne, kontynentalne, światowe – literatury i dyskursy o literaturach. Red. M. Skwara. Kraków: Universitas  2017, ss. 396.

Artykuły w czasopismach naukowych

  • Reading Anna Frajlich’s Latest Volume of Poetry. “The Polish Review” 2022, nr 1 (vol. 67), s. 148-155.
  • (Mis)translation as a Literary Success. „Przekłady Literatur Słowiańskich” 2020, t.10, cz. 1, 29-46.
  • Między przekładem, komentarzem a interpretacją: na marginesie anglojęzycznego podręcznika literatury polskiej. „Przekłady Literatur Słowiańskich” 2018, t. 9, cz. 1, s. 163-182.
  • Języki pisarzy polskich i dwukulturowych, czyli na ile literatura polska była i jest wielokulturowa.  „Postscriptum polonistyczne” 2016, nr 2, s. 31-46.
  • Marta i Marek Skwarowie, O sofistyce współczesnego dyskursu humanistycznego. Tradycje, postkolonialne uwikłania, konsekwencje. „Porównania”. 2014, nr 15, s. 45-74.
  • Wyobraźnia badacza od serii przekładowej do serii recepcyjnej. „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Literacka 23 (43), 2014, s. 103-121.
  •  Two Poets in Czesław Miłosz’s Unknown Letters and Other Writings. „Rocznik Komparatystyczny” 2013, nr 4, s. 175-203.
  • „Dzicy” Witkacego – przemyślana odpowiedź na doświadczenie egzotyki?  „Konteksty” 2012, nr 1-2,  s. 251-264.
  • Translatologia a komparatystyka. Serie przekładowe jako problem komparatystyczny.  „Rocznik Komparatystyczny” 2010, nr 1 , s. 7-51.
  • Istvan Szentmichalyi – gloryfikacja modernistycznego artysty, czyli jak czytać dziś „pożegnalną fanfarę ginącego mrowia”. „Pamiętnik Teatralny” 2010, nr 1-2, s. 149-171
  • Une locomotive folle, un feu d’artifice interculturel a la Witkacy. Przeł. K. Vandenborre i D. Walczak. “Slavica Bruxellensia” 2008, nr 1, s. 6-21. http://www.ulb.ac.be/philo/slavistique/SB.html
  • The Poet of the Great Reality: Czesław Miłosz’s Readings of Walt Whitman. “Walt Whitman Quarterly Review” 2008, nr 1, s. 1-22.
  • Liryki „homoseksualne” Whitmana w kulturze i literaturze polskiej (problemy translatologiczne i interpretacyjne). „Teksty Drugie” 2007, nr 3, s. 11-21.
  • Some Aspects of Cross-Cultural Intertext as Seen through the Polish “Rewriting” of Emerson and Whitman. „Canadian Review of Comparative Literature” 2004 [2006], vol. 31.1, s. 67-76.
  • Whitman „wielki realista” –  Miłosza projekt portretu autorskiego. „Teksty Drugie” 2004, nr 4, s. 56-73.
  • Tytan Witkacego-Witkacy Tytan. „Pamiętnik Literacki” 2002, nr 4, s. 47-69.
  • Schulz i Witkacy. „Teksty Drugie” 1999, nr 6, s. 121-138.
  • Marta i Marek Skwara, Melancholia – głupota – pycha – szaleństwo. O motywach polskiej literatury  XVII  wieku. „Pamiętnik Literacki” LXXXVIII, 1997, z. 3, s. 35 – 65.
  • Marta i Marek Skwara, „Dziwne spotkania” czyli o żywotności anagnoryzmu. „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 1993, nr 2, s. 45-66.
  • Szaleńcy wśród zmechanizowanych bydląt. O bohaterach dramatów Witkacego. „Pamiętnik Literacki” LXXXIII, 1992, z.1, s. 3-24.

Rozdziały w monografiach

  • Pierwszy (i drugi) Autor – Lema koncepcja przekładu, w: Stanisław Lem : fantastyka naukowa i fikcje nauki, Dorota Heck. Warszawa : Narodowe Centrum Kultury, 2021, s. 155-173.
  • How to cross cultural borders while discussing national literature internationally, w: Literary translation, reception, and transfer, by Norbert Bachleitner. Berlin : De Gruyter, 2020, s. 329-343.
  • pewnym zaskakującym aspekcie funkcjonowania Witkacego w obiegu światowym, czyli jak Witkacy został jedynym w Polsce dadaistą. w: Gangliony pękają mi od niewyrażalnych myśli : prace ofiarowane Profesorowi Lechowi Sokołowi, Magdalena Hasiuk i Antoni Winch. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akdemii Nauk, 2019, s. 133-143.
  • Polish Literature and Its Languages, w: Being Poland: a new History of Polish Literature and Culture since 1918, ed.by Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska, Przemysław Czapliński with the assistance Agnieszka Polakowska.Toronto : University of Toronto Press, 2018, s. 273-289.
  • Czy istnieje pamięć o literaturze polskiej w literaturze światowej?, w: Pamięć jako źródło dzieła sztuki, red. Maria Cieśla-Korytowska, Jakub Czernik. Kraków: Avalon, 2016, s. 499-516.
  • Dlaczego wracamy do „Matki”?. w: Witkacy2014: co jest jeszcze do odkrycia?, Janusz Degler. Słupsk: Muzeum Pomorza Środkowego, 2016, s. 229-238.
  • Between “Minor” and “Major”. The Case of Polish Literature, in: Major versus Minor? – Languages and Literatures in a Globalized World, ed. by Theo D’haen, Iannis Goerlandt and Roger D. Sell.Amsterdam-New York, John Benjamins Publishing Company, 2015, pp. 221-232.
  • Dialogues with Whitman in Polish. From a Series of Translations, through a Series of Retextualisations, towards a Reception Series, in: Literature as Dialogue. Invitations Offered and Negotiated, by R. D. Sell. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2014, pp. 219-235.
  • Czy literatura polska może być po prostu literaturą europejską? (O konieczności przekraczania zadawnionych zależności). w: Historie, społeczeństwa, przestrzenie dialogu. Studia postzależnościowe w perspektywie porównawczej, Hanna Gosk, Dorota Kołodziejczyk. Kraków: Universitas, 2014, s. 123-137.
  • Różewicz, Jeffers, Larkin – strąceni z Miloszowego Olimpu poezji?, w: Olimp – ideał, doskonałość, absolut. Maria Korytowska-Cieśla. Kraków:  Wydawnictwo UJ, 2014, s. 431-447.
  • Beyond Translation Studies, Towards The Comparative Zone: Exploring a Series of Translations, in: Expanding the Frontiers of Comparative Literature. A Return to the Transnational Tradition, ed. by Sung-Won Cho. Seoul: Chung Ang University Press, 2013, p. 385-397.
  • Real and Virtual Witkacy. On the Roles Acted by/upon the Artist in the 20th and 21st Century, in: From your Land to Poland. On the Commitment of Writers, ed. by Dorota Walczak-Delanois. Katia Vandenborre & Petra James. Bruxelles: Peter Lang, 2013, pp. 83-97.
  • What is still not Known about Witkacy’s Intertextuality? An Analysis of Witkacy and Słowacki in: Witkacy: 21st Century Perspectives, Kevin A. Hayes, Mark Rudnicki (eds). London: The Witkacy Convention and Heritage Company, 2014, pp. 221-235.
  • The Theatre Called Culture: Conrad’s, Malinowski’s, and Witkacy’s Ways of Revealing „the Truth” of „Savages” and Us, w: In the Realms of Biography, Literature, Politics and Reception: Polish and East-Central European Joseph Conrad, by Wiesław Krajka. Boulder, Lublin, New York: Maria Curie-Skłodowska UP, Columbia UP, 2010, 199-220.
  • „A (Wo)man on the Sofa” in Bruno Schulz’s Art an Writings. Schulz as a „Painterly” and „Writerly” Artist, w: (Un)masking Bruno Schulz, by Dieter De Bruyn & Kris Van Heuckelom. Amsterdam-New York: Rodopi, 2009, s. 195-217.
  • The Reception of Literary Works in Literary Works: On the Roles of Intellectuals. in: Beyond Binarisms. Discontinuities and Displacements: Studies in Comparative Literature. by E. F. Coutinho. Rio de Janeiro: Aeroplano, 2009, s. 97-108.
  • „O’haryzm”, „interkulturowość” – dwa bieguny intertekstualności w poezji najnowszej?, w: Nowa poezja polska. Twórcy – tematy – motywy. red Tomasz Cieślak i Krystyna Pietrych. Kraków: Księgarnia akademicka, 2009, s. 65-85.
  • Jacek Podsiadło pisze, a potem drze na strzępy list do Henry’ego Davida Thoreau, w: Literatura polska 1990-2000, Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, t. 1. Kraków 2002, s. 280-295.
  • Intertekstualność a interkulturowość – perspektywa filologiczna, in: Polonistyka bez granic, Ryszard Nycz, W. Miodunka. T. Kuntz. Kraków: Universitas 2010, s. 357-368.
  • Conrad Read by Witkacy – The Same Diagnosis for Society?. W: Conrad: Eastern and Western Perspectives, ed. Wiesław Krajka. vol. XIII A Return to the Roots: Conrad, Poland and East-Central Europe. Boulder: East European Monographs; Lublin: Maria Curie-Skłodowska UP; New York: Columbia UP, 2004, s.87-106.

Inne

Rozdział w podręczniku akademickim:

Skwara, Stara i nowa komparatystyka literacka. W: Komparatystyka dla humanistów. Red. M. Dąbrowski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2011, s. 141-210.

Opracowanie i interpretacja polskich przekładów wiersza Whitmana dostępna online:

 “Poets to Come” in Polish http://whitmanarchive.org:8080/ published/foreign/poets/polish/ index.html

Posłowie do pierwszego powojennego wydania Esejów Emersona

Emerson w literaturze polskiej, w: R. W. Emerson, Eseje, t. 2. Lublin: Wydawnictwo Test, 1997,  s. 224-281.

Redakcja naukowa tomów w serii Projekty Komparatystyki:

Łukasz Kołoczek, Być czyli mieć. Próba transpozycji projektu Przyczynków do filozofii Martina Heideggera. Kraków: Universitas 2016

Przemysław Chojnowski, Liminalność i bycie „pomiędzy” w twórczości Petera (Piotra) Lachmana: studium literacko-kulturowe. Kraków: Universitas 2020.

Przekłady naukowe

Ann Moss,  Książki „miejsc wspólnych” w szkole, przeł. Marta Skwara, w: Retoryka, red Marek Skwara. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2008, s. 158-177.

Sholmo Mendelsohn, Polscy Żydzi za murami nazistowskich gett, przeł. Marta Skwara, red. Marek Skwara. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego 2017, s. 51-80.

Dorothy Figueira, Co robimy, gdy Inny mówi swoim własnym językiem. Powracając do etyki studiów porównawczych; Brigitte Schultze, „Konstelacje hybrydowe”, przeł. Marta Skwara,  w:  Narodowe, regionalne, kontynentalne, światowe – literatury i dyskursy o literaturach, red.  Marta Skwara. Kraków: Universitas 2017, s. 9-22; 65-83.

 

Polemika literacka: Do Jacka Podsiadły. „Tygodnik Powszechny” 2005, nr 51 https://www.tygodnikpowszechny.pl/do-jacka-podsiadly-127202

Cóż po Witkacym? Opracowanie ankiety, wstęp i redakcja monograficznego numeru pisma „Pogranicza” 1999, nr 9, ss. 68.

 

Organizacja konferencji naukowych

  • Witkacy w Polsce i na świecie, Instytut Polonistyki US, Książnica Pomorska, 17-19 września 1999.
  • Dialog międzykulturowy w (o) literaturze polskiej I  Ośrodek Uniwersytetu Szczecińskiego, Pobierowo, 24-26 października 2008.
  • Dialog międzykulturowy w (o) literaturze polskiej II,  Ośrodek Uniwersytetu Szczecińskiego, Pobierowo, 29-31 marca 2009.
  • Współorganizacja corocznego międzynarodowego seminarium i sympozjum The Transatlantic Whitman Week. Université François-Rabelais, Tours, France, 8-14 June 2009
  • Współorganizacja: International Literature Symposium From your Land to Poland: On the Commitment of the Writer in European and Polish Literature in the 20th and 21st Centuries, UlB, Bruksela (17-18 listopada 2011)
  • The 5th International Whitman Week (Seminar and Symposium), Ośrodek Uniwersytetu Szczecińskiego, Pobierowo (28 maja – 3 czerwca 2012).
  • Współorganizacja międzynarodowej konferencji übersetzung literarisch / intermedial / kulturell. Institut für Slawistik der Ernst-Moritz-Arndt Universität Greifswald (13-15.11.2013). In Zusammenarbeit mit dem Lehrstuhl für Komparatistik,Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa,Uniwersytet Szczeciński und dem Instytut Polonistyki, Uniwersytet Warszawski.
  • Narodowe, regionalne, kontynentalne, światowe – literatury i dyskursy o literaturach/ National, Regional, Continental, Global:  Literatures and Discourses on Literatures, Ośrodek Uniwersytetu Szczecińskiego, Pobierowo27-30. 09. 2014
  • Współorganizacja The 10th International Whitman Week (Seminar and Symposium), Paryż 2017

Sprawowane funkcje

  • Członek-założyciel The Transatlantic Walt Whitman Association
  • Członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Komparatystyki Literackiej
  • Redaktor naczelna „Rocznika Komparatystycznego”
  • Członek komitetów naukowych pism „The Polish Review” i „Przekłady literatur słowiańskich” oraz serii naukowej „Projekty komparatystyki” wydawanej przez TAiWPN Universitas.